बौधीक मालमत्ता अधिकार (आय.पी.आर.एस) हे म्हत्वाचें नविनीकरण आसा. तें खंयच्याय ज्ञान-आदारीत अर्थशास्त्राची बुन्याद आसा. तें निर्मिती आनी अधिकार - हांचो इंटरफेस आसा. तें अर्थवेवस्थेच्या सगळ्या क्षेत्रांनी व्यापता आनी उद्देगाक स्पर्धेत टिकोवंन दवरूंक ताचें वाडटें म्हत्व आसा. संशोधकाक ताच्या/तिच्या निर्मणेक राखच्या खातीर कायदेशीर अधिकार दिवप तशेंच हेरांक निर्मिती बेकायदेशीर रित्या हस्तगत करप आडावप आनी अशे तरेन संशोधनाची पुन-र्निर्मिती करपा पसून टाळप ही आय.पी.आर ची भुमिका आसा.
आय.पी.आरची वेगवेगळी साधनां आधुनिकीकरणाच्या राखणे खातीर वापरतात:-
- मालकीहक्क: संगीत, साहित्यीक, कलात्मक, व्याख्यानां, नाटकां, कला पुनरुत्पादन, मॉडेल, फोटो, संगणक सॉफ्टवेअर आदी सृजनशील कृतींच्या संरक्षणाचेर संबंदीत आसा.
- पेटंट: व्यावहारीक नवनिर्माणांकडेन संबंदीत आसता आनी नवीन, अस्पश्ट आनी उपेगी अशा आविश्कारांची राखण करपाचो हेतू आसता.
- ट्रेडमार्क: वेपारी चिन्नां आनी वैयक्तीक नांवां, अक्षरां, अंक, आलंकारिक घटक (लोगो) सयत शब्द/चिन्नां सारकिल्या खाशेल्या चिन्नांची राखण करपाचो हुस्को संबंदीत आसा; साधनां; दृश्टीन जाणवपी दोन वा तीन आयामी चिन्नां/आकार वा तांचे संयोजन; श्रवणीय चिन्नां (ध्वनीचिन्न) उदा. जनावराचें रडप वा भुरग्याचो हांसपाचो आवाज; घ्राणेंद्रियाचे चिन्न (वासाचे चिन्न), कांय सुगंधाचो उपेग.
- उद्देगीक डिझायन: आकार, संरचना, नमुनो, अलंकार वा ओळींच्या वा रंगांची रचना हांच्या नवीन अकार्यात्मक खाशेलपणांची राखण करता, खंयच्याय वस्तूक दोन वा तीन आयामी वा दोनूय रुपांनी खंयच्याय उद्देगीक प्रक्रिया वरवीं लागू केल्ल्या वा हाताच्या आदारान, यांत्रिक वा रसायनीक, वेगळ्या वा एकत्रीत केल्ल्या साधनांचो जो इन सोंपिल्लो लेख फकत दोळ्यांक आकर्शीत करता आनी तांचो न्याय जाता.
- भौगोलिक संकेत (जीआय) 1.1: उद्देगीक मालमत्तेचो तो आंग अशी व्याख्या केल्या, जी देशाक वा त्या उत्पादनाच्या मूळ सुवातेक संदर्भ दिता. सादारणपणान अशें नांव उत्पादनाच्या दर्ज्याची आनी खाशेलपणाची खात्री दिता, जी मुळाव्यान त्या व्याख्या केल्ल्या भौगोलिक थळाव्या, प्रदेशांत वा देशांतल्यान ताच्या उत्पत्तीच्या तथ्याक लागून जाता.
बौधीक मालमत्ता अधिकार सदांच प्रांतीय आसतात. तंत्रज्ञानाचें वैश्विकीकरण आनी सातत्यान जावपी उदरगत हाका लागून बौध्दीक मालमत्ता अधिकारांचे म्हत्व वाडलां.
