Vergilərin növləri
Vergilər birbaşa və dolayı vergilər olmaqla iki növə bölünür. Fərq bu vergilərin icrası ilə əlaqədardır. Bəziləri birbaşa sizin tərəfinizdən ödənilir, məsələn, qorxulu gəlir vergisi, sərvət vergisi, korporativ vergi və s. digərləri isə dolayı vergilərdir, məsələn, əlavə dəyər vergisi, xidmət vergisi, satış vergisi və s.
1. Birbaşa Vergilər
2. Dolayı Vergilər
Lakin, bu iki şərti vergidən başqa, müəyyən bir gündəmə xidmət etmək üçün Mərkəzi Hökumət tərəfindən qüvvəyə minmişdigər vergilər də vardır. "Digər vergilər" həm birbaşa, həm də dolayı vergilərdən tutulur, məsələn, bu yaxınlarda tətbiq edilən Swachh Bharat Cess vergisi, Krishi Kalyan Cess vergisi və digərləri arasında infrastruktur vergisi.
1. Birbaşa vergi
Birbaşa vergi, əvvəllər qeyd edildiyi kimi, birbaşa sizin tərəfinizdən ödənilən vergilərdir. Bu vergilər birbaşa müəssisə və ya fiziki şəxsdən tutulur və başqa heç kimə köçürülə bilməz. Bu birbaşa vergilərə diqqət yetirməyən orqanlardan biri də Gəlirlər Departamentinin bir hissəsi olan Birbaşa Vergilər üzrə Mərkəzi Şuradır (CBDT). O, öz vəzifələrini yerinə yetirmək üçün ona birbaşa vergilərin müxtəlif aspektlərini tənzimləyən müxtəlif aktların dəstəyinə malikdir.
Bu hərəkətlərdən bəziləri:
· Gəlir Vergisi Qanunu:
Bu, 1961-ci il İT Aktı kimi də tanınır və Hindistanda gəlir vergisini tənzimləyən qaydaları müəyyən edir. Bu qanunun vergiyə cəlb etdiyi gəlir istənilən mənbədən əldə edilə bilər, məsələn, biznes, ev və ya əmlak sahibi olmaq, investisiyalardan əldə edilən gəlirlər və maaşlar və s. Bu, müddətli əmanət və ya həyat sığortası mükafatı üzrə vergi güzəştinin nə qədər olacağını müəyyən edən aktdır. Bu, həm də investisiyalar vasitəsilə gəlirinizin nə qədərini saxlaya biləcəyinizi və gəlir vergisi üçün lövhənin nə olacağına qərar verən aktdır.
· Sərvət Vergisi Qanunu:
Sərvət Vergisi Aktı 1951-ci ildə qüvvəyə minib və fərdin, şirkətin və ya Hindu vahid ailəsinin xalis sərvətləri ilə bağlı vergilərə cavabdehdir. Sərvət vergisinin ən sadə hesablanması ondan ibarət idi ki, əgər xalis sərvət Rs-dən çox olarsa. 30 lakhs, sonra Rs-dən çox olan məbləğin 1% -i. Vergi kimi 30 milyon manat ödənilməli idi. 2015-ci ildə açıqlanan büdcədə ləğv edilib. O vaxtdan bəri Rs-dən çox qazanan şəxslər üçün 12% əlavə ödənişlə əvəz edilmişdir. İllik 1 crore. Rs-dən çox gəliri olan şirkətlərə də şamil edilir. İllik 10 crore. Yeni təlimatlar hökumətin sərvət vergisi vasitəsilə toplayacağı məbləğdən fərqli olaraq vergilərdə toplayacağı məbləği kəskin şəkildə artırdı.
· Gift Vergi Qanunu:
Hədiyyə Vergisi Aktı 1958-ci ildə qüvvəyə minib və qeyd edirdi ki, əgər bir şəxs hədiyyə kimi hədiyyələr, pul və ya qiymətli əşyalar alırsa, bu cür hədiyyələrə görə vergi ödənilməlidir. Belə hədiyyələrə vergi 30% səviyyəsində saxlanılsa da, 1998-ci ildə ləğv edildi. Əvvəlcə hədiyyə verilirsə və o, əmlak, zərgərlik, səhmlər və s. Yeni qaydalara görə, qardaş, bacı, valideyn, həyat yoldaşı, xalası və əmi kimi ailə üzvləri tərəfindən verilən hədiyyələrdən vergi tutulmur. Hətta yerli hakimiyyət orqanları tərəfindən sizə verilən hədiyyələr də bu vergidən azaddır. Vergi indi necə işləyirsə, azad edilmiş müəssisələrdən başqa kimsə sizə Rs dəyərini aşan hər şeyi hədiyyə edərsə. 50.000, onda bütün hədiyyə məbləği vergiyə cəlb olunur.
· Xərclər Vergisi Qanunu:
Bu, 1987-ci ildə qüvvəyə minmiş bir aktdır və otel və ya restoranın xidmətlərindən istifadə edərkən bir şəxs olaraq çəkə biləcəyiniz xərclərə aiddir. Bu, Cammu və Kəşmir istisna olmaqla, bütün Hindistana şamil edilir. Bu, müəyyən xərclər Rs-dən çox olduqda, bu akta uyğun olaraq tutulduğunu bildirir. Oteldə 3000 və restoranda çəkilən bütün xərclər.
· Faiz Vergisi Aktı:
1974-cü il Faiz Vergisi Qanunu müəyyən xüsusi hallarda qazanılan faizlərə görə ödənilməli olan vergidən bəhs edir. Akta edilən sonuncu dəyişiklikdə qeyd edilib ki, akt 2000-ci ilin martından sonra qazanılmış faizlərə şamil edilmir.
Aşağıda birbaşa vergilərin bütün müxtəlif növləri üçün bəzi nümunələr verilmişdir:
Birbaşa vergilərin nümunələri
Bunlar ödədiyiniz birbaşa vergilərdən bəziləridir
a) Gəlir Vergisi:
Bu, ən çox tanınan və ən az başa düşülən vergilərdən biridir. Bu, bir maliyyə ilində qazancınızdan tutulan vergidir. Gəlir vergisinin bir çox tərəfi var, məsələn, vergi təbəqələri, vergi tutulan gəlir, mənbədən çıxılan vergi (TDS), vergi tutulan gəlirin azaldılması və s. Vergi həm fiziki şəxslərə, həm də şirkətlərə şamil edilir. Fiziki şəxslər üçün ödəməli olduqları vergi onların hansı vergi müstəvisinə düşdüyündən asılıdır. Bu mötərizə və ya lövhə qiymətləndirilən şəxsin illik gəlirinə əsasən ödənilməli olan vergini müəyyən edir və yüksək gəlir qrupları üçün vergisizdən 30%-ə qədər vergiyə qədər dəyişir.
Hökumət müxtəlif fiziki qruplar, yəni ümumi vergi ödəyiciləri, yaşlı vətəndaşlar (60-80 yaş arası insanlar və çox yaşlı vətəndaşlar (80 yaşdan yuxarı insanlar)) üçün müxtəlif vergi təbəqələri müəyyən etmişdir.
b) Kapital mənfəət vergisi:
Bu, böyük miqdarda pul aldığınız zaman ödənilməli olan bir vergidir. Bu, investisiya və ya əmlakın satışından ola bilər. O, adətən iki növdür: 36 aydan az müddətə saxlanılan investisiyalardan qısamüddətli kapital gəlirləri və 36 aydan çox saxlanılan investisiyalardan uzunmüddətli kapital gəlirləri. Hər biri üçün tətbiq olunan vergi də çox fərqlidir, çünki qısamüddətli mənfəət vergisi sizin daxil olduğunuz gəlir kateqoriyasına əsasən hesablanır və uzunmüddətli mənfəət vergisi 20% təşkil edir. Bu vergi ilə bağlı maraq odur ki, qazanc həmişə pul şəklində olmamalıdır. Bu, həm də natura şəklində mübadilə ola bilər ki, bu halda mübadilənin dəyəri vergitutma üçün nəzərə alınacaq.
c) Qiymətli kağızlarla əməliyyat vergisi:
Heç kimə sirr deyil ki, əgər siz birjada düzgün ticarət etməyi və qiymətli kağızlarla ticarət etməyi bilirsinizsə, böyük miqdarda pul qazanacaqsınız. Bu da gəlir mənbəyidir, lakin onun Qiymətli Kağızlar Əməliyyatı Vergisi kimi tanınan öz vergisi var . Bu verginin necə tutulması vergini payın qiymətinə əlavə etməklə olur. Bu o deməkdir ki, siz hər dəfə səhm aldıqda və ya satdıqda bu vergini ödəyirsiniz. Hindistan birjasında satılan bütün qiymətli kağızlara bu vergi əlavə olunur.
d) Mükəmməl Vergi:
İmtiyazlar işəgötürənlərin işçilərə verə biləcəyi bütün üstünlüklər və ya imtiyazlardır. Bu imtiyazlara şirkət tərəfindən verilmiş ev və ya istifadəniz üçün şirkət tərəfindən verilmiş avtomobil daxil ola bilər. Bu üstünlüklər təkcə avtomobillər və evlər kimi böyük təzminatlarla məhdudlaşmır, hətta yanacaq və ya telefon xərcləri üçün kompensasiya kimi şeyləri də əhatə edə bilər. Bu verginin necə tutulduğu, həmin mükafatın şirkət tərəfindən necə əldə edildiyini və ya işçi tərəfindən necə istifadə edildiyini öyrənməkdir. Avtomobillərə gəldikdə, şirkət tərəfindən verilmiş və həm şəxsi, həm də rəsmi məqsədlər üçün istifadə edilən avtomobil vergiyə cəlb oluna bilər, ancaq rəsmi məqsədlər üçün istifadə edilən avtomobil vergiyə cəlb edilmir.
e) Korporativ Vergi:
Korporativ vergi, şirkətlərin qazandıqları gəlirdən ödədikləri gəlir vergisidir. Bu vergi həm də şirkətin nə qədər vergi ödəməli olduğuna qərar verən özünəməxsus bir lövhə ilə gəlir. Məsələn, Rs-dən az gəliri olan yerli şirkət. İllik 1 crore, bu vergini ödəməli olmayacaq, lakin Rs-dən çox gəliri olan vergi ödəməlidir. İllik 1 milyon bu vergini ödəməli olacaq. O, həm də əlavə ödəniş kimi istinad edilir və müxtəlif gəlir mötərizələri üçün fərqlidir. Şirkətin Rs-dən az gəliri varsa, korporativ verginin 41.2%,10 ola biləcəyi beynəlxalq şirkətlər üçün də fərqlidir. <n5> milyon və s.
Dörd fərqli korporativ vergi növü var. Onlar:
· Minimum Alternativ Vergi:
Minimum Alternativ Vergi və ya MAT, əsasən Mənfəət Vergisi Departamentinin şirkətləri hazırda 18,5% təşkil edən minimum vergi ödəməyə məcbur etmək üsuludur. Bu vergi forması Mənfəət Vergisi Qanununun 115JA Bölməsinin tətbiqi ilə qüvvəyə minmişdir. Bununla belə, infrastruktur və enerji sektorları ilə məşğul olan şirkətlər MAT ödəməkdən azaddırlar.
Şirkət MAT-ı ödədikdən sonra ödənişi irəli apara və müəyyən şərtlərə uyğun olaraq növbəti beş illik dövr ərzində ödənilməli olan adi vergi ilə hesablaşma (tənzimləmə) edə bilər.
· Əlavə Müavinət Vergisi:
Fringe Benefit Tax və ya FBT, işəgötürənin işçilərinə təqdim etdiyi, demək olar ki, hər bir əlavə müavinət üçün tətbiq edilən bir vergi idi. Bu vergidə bir sıra aspektlər əhatə olunub. Onlardan bəziləri daxildir:
i) İşəgötürənin səyahət (LTA), işçilərin rifahı, yaşayış və əyləncə xərcləri.
ii) İşəgötürən tərəfindən təmin edilən hər hansı müntəzəm gediş-gəliş və ya gediş-gəlişlə bağlı xərclər.
iii) İşəgötürənin sertifikatlaşdırılmış pensiya fonduna töhfəsi.
iv) İşəgötürənin Ehtiyat Opsion Planları (ESOPs).
FBT 1 aprel 2005-ci ildən Hindistan hökumətinin rəhbərliyi altında başladı. Bununla belə, vergi daha sonra 2009-cu ildə o vaxtkı maliyyə naziri Pranab Mukherjee tərəfindən 2009-cu il İttifaqın Büdcə sessiyası zamanı ləğv edildi.
· Dividend Bölüşdürmə Vergisi:
Dividendlərin Bölüşdürülməsi Vergisi 2007-ci ilin Birlik Büdcəsi başa çatdıqdan sonra tətbiq edilmişdir. Bu, əsasən şirkətlərdən investorlarına ödədikləri divident əsasında tutulan vergidir. Bu vergi investorun investisiyalarından əldə etdiyi ümumi və ya xalis gəlirə tətbiq edilir. Hazırda DDT dərəcəsi 15% təşkil edir.
· Bank nağd əməliyyat vergisi:
Bank nağd pul əməliyyatları vergisi Hindistan hökuməti tərəfindən tərk edilmiş başqa bir vergi formasıdır. Bu vergitutma forması 2005-2009 illərdə xarici işlər naziri Pranab Mukherci vergini ləğv edənə qədər fəaliyyət göstərmişdir. Bu vergi hər bir bank əməliyyatının (debet və ya kredit) 0.1%,<n2> dərəcəsi ilə vergiyə cəlb edilməsini təklif edirdi.
2. Dolayı vergi:
Tərifinə görə dolayı vergilər mal və ya xidmətlərdən tutulan vergilərdir. Onlar birbaşa vergilərdən fərqlənir, çünki onları birbaşa dövlətə ödəyən şəxsdən tutulmur, əksinə məhsullardan tutulur və vasitəçi, məhsulu satan şəxs tərəfindən alınır. Dolayı verginin ən çox yayılmış nümunələri Dolayı vergi ƏDV (Əlavə Dəyər Vergisi), İdxal Vergiləri, Satış Vergisi və s. ola bilər. Bu vergilər məhsulun maya dəyərini artırmağa meylli olan xidmət və ya məhsulun qiymətinə əlavə edilməklə tutulur.
Dolayı vergilərə nümunələr:
Bunlar ödədiyiniz ümumi dolayı vergilərdən bəziləridir.
a) Satış Vergisi:
Adından da göründüyü kimi satış vergisi məhsulun satışından tutulan vergidir. Bu məhsul Hindistanda istehsal edilmiş və ya idxal edilmiş bir şey ola bilər və hətta göstərilən xidmətləri əhatə edə bilər. Bu vergi məhsulun satıcısından tutulur, o, sonra onu həmin məhsulu satın alan şəxsə məhsulun qiymətinə satış vergisi əlavə edilməklə köçürür. Bu verginin məhdudiyyəti ondan ibarətdir ki, o, müəyyən bir məhsul üçün yalnız bir ədəd götürülə bilər, yəni məhsul ikinci dəfə satılarsa, ona satış vergisi tətbiq edilə bilməz.
Əsasən, ölkədəki bütün ştatlar öz Satış Vergisi Aktına əməl edir və özlərinə yerli bir faiz alırlar. Bundan əlavə, bir neçə ştatda dövriyyə vergisi, alış vergisi, iş əməliyyatı vergisi və s. kimi digər əlavə ödənişlər də tutulur. Satış vergisinin müxtəlif əyalət hökumətləri üçün ən böyük gəlir generatorlarından biri olmasının səbəbi də budur. Həmçinin, bu vergi həm mərkəzi, həm də əyalət qanunlarına əsasən tutulur.
b) Xidmət Vergisi:
Hindistanda satılan malların qiymətinə satış vergisi əlavə edildiyi kimi, Hindistanda göstərilən xidmətlərə də xidmət vergisi əlavə olunur. 2015-ci ilin büdcəsinin oxunuşunda xidmət vergisinin 12.36%,14% faizdən <n4> faizə qaldırılacağı açıqlanıb. Bu, mallara deyil, xidmət göstərən şirkətlərə şamil edilir və xidmətlərin necə göstərildiyinə görə hər ay və ya rübdə bir dəfə yığılır. Müəssisə fərdi xidmət təminatçısıdırsa, xidmət vergisi yalnız müştəri hesabları ödədikdən sonra ödənilir, lakin şirkətlər üçün xidmət vergisi hesab-fakturanın qaldırıldığı andan ödənilir.
Xatırlamaq lazım olan vacib bir şey odur ki, restoranda xidmət yemək, ofisiant və binanın öz birləşməsindən ibarət olduğundan, xidmət vergisinə nəyin uyğun gəldiyini müəyyən etmək çətindir. Hər hansı qeyri-müəyyənliyi aradan qaldırmaq üçün bununla bağlı açıqlanıb ki, restoranlarda xidmət vergisi cəmi hesabın yalnız 40%-dən tutulacaq.
- GST - Mal və Xidmət Vergisi:
Mallar və Xidmətlər Vergisi (GST) Hindistanın dolayı vergi strukturunda bazarın təxminən 25 il əvvəl açılmasından bəri ən böyük islahatdır. GST istehlaka əsaslanan vergidir, çünki istehlakın baş verdiyi yerlərdə tətbiq olunur. GST, tədarük zəncirində istehlakın hər bir mərhələsində əlavə dəyərli mal və xidmətlərdən tutulur. Malların və xidmətlərin satın alınması üzrə ödənilməli olan GST, malların və xidmətlərin tədarükü üçün ödənilməli olan GST-dən silinə bilər, tacir tətbiq olunan GST dərəcəsini ödəyəcək, lakin vergi krediti mexanizmi vasitəsilə onu geri tələb edə bilər.
c) Əlavə Dəyər Vergisi:
Kommersiya vergisi kimi də tanınan ƏDV sıfır reytinqli mallara tətbiq edilmir (məs. ərzaq və zəruri dərmanlar) və ya ixraca aid olanlar. Bu vergi istehsalçılardan, dilerlərdən və distribyutorlardan tutmuş son istifadəçiyə qədər tədarük zəncirinin bütün mərhələlərində tutulur.
Əlavə dəyər vergisi əyalət hökumətinin mülahizəsinə əsasən tutulan vergidir və ilk elan edildiyi zaman bütün dövlətlər bunu tətbiq etməmişdir. Vergi dövlətdə satılan müxtəlif mallardan tutulur və verginin məbləğini dövlət özü müəyyənləşdirir. Məsələn, Qucratda hökumət bütün yaxşıları cədvəl adlanan müxtəlif kateqoriyalara böldü. 3 cədvəl var və hər cədvəlin öz ƏDV faizi var. 3-cü cədvəl üçün ƏDV 1%, 2-ci cədvəl üçün ƏDV 5% və s. Heç bir kateqoriyaya aid edilməyən malların ƏDV-si 15% təşkil edir.
d) Xüsusi rüsum və Octroi:
Başqa ölkədən idxal edilməli olan hər hansı bir şeyi satın aldığınız zaman, ondan ödəniş tətbiq edilir və bu, gömrük rüsumudur. Bu, quru, dəniz və ya hava yolu ilə daxil olan bütün məhsullara aiddir. Başqa ölkədən aldığınız məhsulları Hindistana gətirsəniz belə, ondan gömrük rüsumu tutula bilər. Gömrük rüsumunun məqsədi ölkəyə daxil olan bütün malların vergiyə cəlb edilməsini və ödənilməsini təmin etməkdir. Gömrük rüsumu digər ölkələr üçün malların vergiyə cəlb edilməsini təmin etdiyi kimi, octroi Hindistan daxilində dövlət sərhədlərini keçən malların müvafiq qaydada vergiyə cəlb olunmasını təmin etmək üçündür. O, dövlət hökuməti tərəfindən tutulur və gömrük rüsumu ilə eyni şəkildə işləyir.
e) Aksiz:
Bu, Hindistanda istehsal olunan və ya istehsal olunan bütün mallardan alınan vergidir. O, gömrük rüsumundan fərqlidir, çünki o, yalnız Hindistanda istehsal olunan əşyalara şamil edilir və Mərkəzi Əlavə Dəyər Vergisi və ya CENVAT kimi də tanınır. Bu vergi dövlət tərəfindən malların istehsalçısından alınır. O, həmçinin istehsal olunan malları qəbul edən və malı istehsalçıdan özlərinə daşımaq üçün insanları işə götürən müəssisələrdən də alına bilər.
Mərkəzi hökumət tərəfindən müəyyən edilmiş Mərkəzi Aksiz Qaydası təklif edir ki, hər hansı “aksizli mallar” istehsal edən və ya istehsal edən və ya bu cür malları anbarda saxlayan hər bir şəxs bu cür mallara tətbiq olunan rüsumları ödəməli olacaq. Bu qaydaya əsasən, rüsum ödənilməli olan heç bir aksizli malların istehsal olunduğu və ya istehsal olunduğu yerdən rüsum ödənilmədən aparılmasına icazə verilməyəcək.
