1 રોકાણકારો કઇ બાબત શોધતા હોય છે?

ઉદ્દેશ્ય અને સમસ્યાનું નિરાકરણ: કોઈ અનન્ય ગ્રાહકની સમસ્યાને ઉકેલવા અથવા ચોક્કસ ગ્રાહકની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા માટે કોઈપણ સ્ટાર્ટઅપની ઑફર અલગ હોવી જોઈએ. પેટન્ટ કરેલા વિચારો અથવા ઉત્પાદનો રોકાણકારો માટે ઉચ્ચ વૃદ્ધિની ક્ષમતા દર્શાવે છે. 

માર્કેટ લૅન્ડસ્કેપ: બજારની સાઇઝ, મેળવી શકાય તેવા બજાર-ભાગીદારી, ઉત્પાદન અપનાવવાનો દર, ઐતિહાસિક અને અંદાજિત બજાર વૃદ્ધિ દરો, તમારા લક્ષ્યની યોજનાઓ માટે મેક્રોઇકોનોમિક ડ્રાઇવરો.

સ્કેલેબિલિટી અને ટકાઉક્ષમતા: સ્ટાર્ટઅપ્સએ ટકાઉ અને સ્થિર વ્યવસાય યોજના સાથે નજીકના ભવિષ્યમાં સ્કેલ કરવાની ક્ષમતા દર્શાવવી જોઈએ. તેઓએ પ્રવેશ, અનુકરણ ખર્ચ, વૃદ્ધિ દર અને વિસ્તરણ યોજનાઓ માટે અવરોધોને પણ ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ.

ગ્રાહકો અને સપ્લાયર્સ: તમારા ખરીદદારો અને સપ્લાયર્સની સ્પષ્ટ ઓળખ. ગ્રાહક સંબંધો, તમારા પ્રોડક્ટની સ્ટિકિનેસ, વિક્રેતાની શરતો તેમજ હાલના વિક્રેતાઓને ધ્યાનમાં લો.

સ્પર્ધાત્મક વિશ્લેષણ: સમાન વસ્તુઓ પર કામ કરતા બજારમાં સ્પર્ધા અને અન્ય ખેલાડીઓનું સાચું ચિત્ર હાઇલાઇટ કરવું જોઈએ. ક્યારેય એપલથી સરખામણી કરી શકાતી નથી, પરંતુ ઉદ્યોગમાં સમાન ખેલાડીઓની સેવા અથવા ઉત્પાદન પ્રસ્તાવને હાઇલાઇટ કરવું મહત્વપૂર્ણ છે. બજારમાં ખેલાડીઓની સંખ્યા, બજારનો હિસ્સો, નજીકના ભવિષ્યમાં મેળવી શકાય તેવા હિસ્સો, વિવિધ પ્રતિસ્પર્ધી ઑફર વચ્ચે સમાનતાઓ તેમજ તફાવતોને હાઇલાઇટ કરવા માટે પ્રોડક્ટ મેપિંગને ધ્યાનમાં લો.

સેલ્સ અને માર્કેટિંગ: તમારું ઉત્પાદન અથવા સેવા ભલે ગમે તેટલું સારું હોય, જો તેનો ઉપયોગ કોઈ અંતિમ ઉપયોગ ન મળે, તો તે સારું નથી. વેચાણની આગાહી, લક્ષિત પ્રેક્ષકો, ઉત્પાદન મિશ્રણ, રૂપાંતરણ અને ધારણ ગુણોત્તર વગેરે જેવી વસ્તુઓને ધ્યાનમાં લો.  

નાણાંકીય આકારણી: એક વિગતવાર નાણાંકીય વ્યવસાયિક મોડેલ જે વર્ષોથી રોકડ પ્રવાહ, જરૂરી રોકાણો, મુખ્ય માઇલસ્ટોન્સ, બ્રેક-ઇવન પોઇન્ટ્સ અને વૃદ્ધિ દરો દર્શાવે છે. આ તબક્કામાં ઉપયોગમાં લેવાતી ધારણાઓ યોગ્ય અને સ્પષ્ટપણે ઉલ્લેખિત હોવી જોઈએ. અહીં નમૂના મૂલ્યાંકન નમૂના જુઓ (નમૂના વિભાગ હેઠળ સ્ત્રોત કરવામાં આવશે)

બહાર નીકળવાના માર્ગો: ભવિષ્યના સંભવિત પ્રાપ્તકર્તાઓ અથવા જોડાણ ભાગીદારોને પ્રદર્શિત કરનાર સ્ટાર્ટઅપ રોકાણકારો માટે એક મૂલ્યવાન નિર્ણય માપદંડ બની જાય છે. પ્રારંભિક જાહેર ઑફર, એક્વિઝિશન, ભંડોળના આગામી રાઉન્ડ એ બહાર નીકળવાના વિકલ્પોના તમામ ઉદાહરણો છે.

મેનેજમેન્ટ અને ટીમ: ઉપર ઉલ્લેખિત તમામ પરિબળો ઉપરાંત કંપનીને આગળ વધારવા માટે સ્થાપકો તેમજ મેનેજમેન્ટ ટીમના ઉત્સાહ, અનુભવ અને કુશળતાઓ પણ સમાન રીતે મહત્વપૂર્ણ છે.

2 રોકાણકારો સ્ટાર્ટઅપ્સમાં રોકાણ કરીને કઇ રીતે ફાયદો મેળવી શકે છે?

બહાર નીકળવાના વિભિન્ન કારણો સાથે રોકાણકારો સ્ટાર્ટઅપમાં કરાયેલા રોકાણના રિટર્ન વિશે પણ સમજે છે. આદર્શ રૂપે, વેન્ચર કેપિટાલિસ્ટ્સ ફર્મ કે કોઇ ઉદ્યોગસાહસિક પાસેથી રોકાણની શરૂઆત પહેલા ચર્ચા દરમિયાન બહાર નીકળવાના વિકલ્પો પર પણ ચર્ચા થવી જોઇએ. સારા પર્દર્શન, મેનેજમેન્ટ અને સંગઠનની પ્રક્રિયાઓમાં શ્રેષ્ઠ અને જોરદાર ગ્રોથ વાળા સ્ટાર્ટઅપ પાસે અન્ય સ્ટાર્ટઅપની તુલનામાં બહાર નીકળવાનો પ્લાન તૈયાર રહે છે. વેન્ચર કેપિટલ અને પ્રાઇવેટ ઇક્વિટી ફંડને ફંડની લાઇફ સમાપ્ત થતા પહેલા પોતાના તમામ રોકાણથી બહાર નીકળી જવું જોઇએ. બહાર નીકળવાની મુખ્ય રીતો નીચે પ્રમાણે છે:

i) મર્જર અને અધિગ્રહણ: રોકાણકાર પોર્ટફોલિયો કંપનીને માર્કેટમાં અન્ય કંપનીને વેચવાનો નિર્ણય લઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, દક્ષિણ આફ્રિકન ઇન્ટરનેટ અને મીડિયાના વિશાળ નેસ્પર્સ દ્વારા રેડબસનું $140mn અધિગ્રહણ અને તેને તેની ભારતીય શાખા આઇબિબો જૂથ સાથે એકીકૃત કરીને, તેના રોકાણકારો- સીડફંડ, ઇન્વેન્ટસ કેપિટલ પાર્ટનર્સ અને હેલિયન વેન્ચર પાર્ટનર્સ માટે બહાર નીકળવાનો વિકલ્પ પ્રસ્તુત કર્યો.

ii) આઇપીઓ:પ્રારંભિક પબ્લિક ઓફરિંગએ પ્રથમવાર કોઇ ખાનગી કંપની પોતાના સ્ટોકને પબલ્કિને ઓફર કરે છે. જે ખાનગી કંપની પોતાના વિસ્તાર માટે નાણા માટે ઓફર કરે છે. રોકાણકારો માટે સ્ટાર્ટઅપ સંગઠન છોડી જવા માટે પસંદ કરાતી રીતોમાં આ સૌથી વધુ પસંદ કરાતી રીત છે.

iii\) શેરના વેચાણ: રોકાણકારો તેમની ઇક્વિટી/શેરને અન્ય સાહસ મૂડી અથવા ખાનગી ઇક્વિટી ફર્મને વેચી શકે છે.

iv) ડિસ્ટ્રેસ્ડ સેલ: સ્ટાર્ટઅપ કંપની માટે નાણાંકીય રીતે તણાવગ્રસ્ત સમય હેઠળ, રોકાણકારો વ્યવસાયને અન્ય કંપની અથવા નાણાંકીય સંસ્થાને વેચવાનો નિર્ણય કરી શકે છે.

v) બાયબૅક: સ્ટાર્ટઅપના સંસ્થાપકો ભંડોળ/રોકાણકારો પાસેથી તેમના શેર પણ ખરીદી શકે છે જો તેમની પાસે ખરીદી કરવા માટે લિક્વિડ એસેટ્સ હોય અને તેમની કંપનીનું ફરીથી નિયંત્રણ મેળવવા માંગતા હોય.

3 ટર્મ શીટ શુ છે?

ટર્મ શીટ સોદાના પ્રારંભના અને nbsp; તબક્કે,વેન્ચર કેપિટાલિસ્ટ્સ દ્વારા કરાયેલો એક બંધનકારક ના હોય ,તેવો પ્રસ્તાવ છે. તેમાં રોકાણ કરનારી ફર્મ/રોકાણકાર અને સ્ટાર્ટઅપ અને વચ્ચેના સોદામાં તેમની વચ્ચેના કરારના મોટા મુદ્દાઓનો સાર આપ્યો હોય છે. ભારતમાં વેન્ચર કેપિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન માટેની ટર્મ શીટ વિશુદ્ધ રીતે ચાર સંરચનાત્મક જોગવાઇઓ ધરાવતી હોય છે. મૂલ્યાંકન, રકાણ અને મેનેજમેન્ટ માળખું અને અંતે શેર મૂડીમાં પરિવર્તન.

આઇ)          મૂલ્યાંકન: સ્ટાર્ટઅપ મૂલ્યાંકન એ કોઈ વ્યવસાયિક મૂલ્યાંકનકર્તા દ્વારા અંદાજિત કંપનીનું કુલ મૂલ્ય છે. સ્ટાર્ટઅપ કંપનીનું મૂલ્યાંકન કરવાની વિવિધ પદ્ધતિઓ છે, જેમ કે: કોસ્ટ ટુ ડુપ્લિકેટ અભિગમ, માર્કેટ મલ્ટિપલ અભિગમ, ડિસ્કાઉન્ટેડ કૅશ ફ્લો (ડીસીએફ) વિશ્લેષણ અને તબક્કા દ્વારા મૂલ્યાંકન અભિગમ. રોકાણકારો રોકાણના તબક્કા અને સ્ટાર્ટઅપની બજાર પરિપક્વતાના આધારે સંબંધિત અભિગમ પસંદ કરે છે.

ii) 2.રોકાણ માળખું: તે સ્ટાર્ટઅપમાં વેન્ચર કેપિટલ રોકાણના પ્રકારને વ્યાખ્યાઇત કરે છે, ચાહે તે ઇક્વિટી મારફત હોય કે ઋણ મારફત હોય કે પછી તે બંને કેમ ના હોય.

iii) મેનેજમેન્ટ સ્ટ્રક્ચર: ટર્મ શીટમાં કંપનીના મેનેજમેન્ટનું માળખું હોય છે જેમાં બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સની સૂચિ અને નિયત નિમણૂક અને દૂર કરવાની કાર્યવાહીનો સમાવેશ થાય છે.

iv) શેર મૂડીમાં પરિવર્તન:સ્ટાર્ટઅપના તમામ રોકાણકારો તેમની રોકાણ સમયમર્યાદા ધરાવે છે અને તેના અનુસાર જ તેઓ ફંડિંગના આગામી તબક્કા બાદ અલગ થવા માટે અનુકૂળતા ચાહે છે. ટર્મ શીટ, કંપનીના શેર કેપિટલમાં પરિવર્તનોના સંબંધમાં સ્ટેકહોલ્ડર્સના અધિકારો અને તેમની ફરજોનો ઉકેલ લાવે છે.