આબોહવા પરિવર્તનને ઘટાડવાના આગળના ભારત

જો આબોહવા પરિવર્તન ભારત માટે એક પડકાર રહે તો શું થશે તેના વિશે આપણા મનમાં એક બ્લીક પિક્ચર છે. પરંતુ શું આપણે ખરેખર પરિણામ જાણીએ છીએ? આબોહવા પરિવર્તન માનવ જાતિ માટે એક મોટું જોખમ છે; તેથી, ભારત સહિતના ઘણા દેશો તેની અસરકારક અસરોનો સામનો કરવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે. તમારે જાણવાની જરૂર છે કે શા માટે વિષય ભારત માટે "હવે અથવા ક્યારેય નહીં" પરિસ્થિતિ છે અને આબોહવા પરિવર્તનની અસરોનો સામનો કરવા માટે શું કરી શકાય છે.

વ્યાપક રીતે કહેતા, ભારતીય ઉપખંડની ભૌગોલિક સપાટીને છ ભૌગોલિક ક્ષેત્રોમાં વિભાજિત કરવામાં આવે છે, જે કે હિમાલય, પેનિન્સ્યુલર ડેક્કન પ્લેટો, ઇન્ડો-ગેન્જેટિક મૈદાનો, તટવર્તી મૈદાનો, થાર રેગિસ્તાન અને ટાપુઓ છે. દરેક ફિઝિયોગ્રાફિકલ પ્રદેશમાં એક અનન્ય આબોહવા પ્રોફાઇલ અને ખામીયુક્તતા પ્રોફાઇલ છે. વિશ્વ બેંકના અભ્યાસ અનુસાર, ભારતમાં તાપમાન કેન્દ્રીય એશિયા અને ચીનથી આવતા પવનો અવરોધ તરીકે કાર્ય કરતા હિમાલયને કારણે અન્ય દેશો કરતાં ગરમ છે. તાપમાનમાં માત્ર ભવિષ્યમાં વધારો થઈ શકે છે, જેના કારણે અત્યંત હવામાનની સ્થિતિ જેમ કે હીટવેવ, લાંબા સમય સુધી સૂકા, ભારે વરસાદ વગેરે થઈ શકે છે.

પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે, ભારત સરકાર, સ્ટાર્ટઅપ્સ અને ઘણા એનજીઓ એકસાથે ભારતમાં આબોહવા પરિવર્તનની ગતિને નિયંત્રિત કરવા માટે કામ કરી રહ્યા છે. લગભગ એક દશક પહેલાં, આબોહવા પરિવર્તન મુશ્કેલ રીતે ચિંતાનો વિષય હતો. પરંતુ આજે, આબોહવા પરિવર્તનના સખત અસરોને જોતાં, પરિસ્થિતિને તાત્કાલિક કાર્યવાહીની જરૂર છે. આબોહવા પરિવર્તનને નિયંત્રિત અને સંચાલિત કરવામાં ભારત સરકાર મહત્વપૂર્ણ છે, અને ઉકેલોએ ભારતના લોકોને લાભ આપ્યો છે.

કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા લેવામાં આવતી કેટલીક મુખ્ય પહેલો નીચે મુજબ છે:

ઇંટરનેશનલ સોલર એલાયન્સ (આઈએસએ)
ભારતના સૌથી આકર્ષક ક્ષેત્રો જેમ કે રાજસ્થાનમાં 48 ડિગ્રી સેલ્સિયસને હિટ કરવું એ તાપમાન માટે અસામાન્ય નથી. આ સ્થળ માનવ માટે લગભગ અનિવાર્ય બની જાય છે. પરંતુ આ પ્રદેશ નિઃશંકપણે ભારતના સૌથી મોટા સૌર ખેતરોમાંથી એક માટે આદર્શ છે. 2015 માં શરૂ કરવામાં આવેલ, આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર ગઠબંધન એ ફ્રાન્સના સહયોગથી સૌર ઊર્જા વિકાસ પ્રોજેક્ટ છે. આઇએસએ સૌર ઉર્જાને કાર્યક્ષમ રીતે ઉપયોગ કરવા માટે "સનશાઇન દેશો" નું એક જોડાણ છે. જીવાશ્મ ઇંધણ જેવા ઉર્જાના બિન-નવીનીકરણીય સ્રોતો પર નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે સહયોગની રચના સૌર ઉર્જા સમૃદ્ધ દેશો સાથે કરવામાં આવી હતી.

એક સૂર્ય, એક વિશ્વ, એક ગ્રિડ પ્રોજેક્ટ
2018 માં આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર ગઠબંધનની પ્રથમ સભા દરમિયાન માનનીય પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા એક સૂર્ય, એક વિશ્વ, એક ગ્રિડ (ઓસોવૉગ) પ્રોજેક્ટનો વિચાર પ્રથમ પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યો હતો. ઓસોવૉગ દ્વારા, આ કાર્યક્રમનો હેતુ સૌર શક્તિને સ્થાનાંતરિત કરનાર એક સામાન્ય ગ્રિડ દ્વારા લગભગ 140 દેશોને ઉર્જા પ્રદાન કરવાનો છે. આ પ્રોજેક્ટ ઉર્જા ક્ષેત્રમાં આપણી ઘણી વૈશ્વિક સમસ્યાઓના ઉકેલોમાંથી એક તરીકે કાર્ય કરે છે. યુનાઇટેડ કિંગડમએ સંયુક્ત રીતે આઇએસએ અને વિશ્વ બેંક જૂથની ભાગીદારીમાં ઓસોવૉગ પહેલ શરૂ કરી હતી.

સ્વચ્છ ભારત મિશન
સ્વચ્છ ભારત મિશન માનનીય પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા અન્ય એક લેન્ડમાર્ક પહેલ છે. આ પહેલમાં ભારતના રસ્તાઓ, રસ્તાઓ અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને સાફ કરવા અને દરેક ઘર માટે સ્વચ્છતા સુવિધાઓ પ્રદાન કરવા માટે 4,041 વૈધાનિક શહેરોને આવરી લેવામાં આવ્યા છે. આ પહેલ હેઠળ, ભારતના તમામ ગામો, જિલ્લાઓ અને ગ્રામ પંચાયતોએ મહાત્મા ગાંધીના રાષ્ટ્રના પિતાની 150 મી જન્મ વર્ષગાંઠ પર 2 મી ઑક્ટોબર 2019 સુધી પોતાને "ઓપન ડિફેકેશન ફ્રી" જાહેર કર્યું હતું. આ પહેલથી ગ્રામીણ ભારતમાં 100 મિલિયનથી વધુ શૌચાલય બનાવવામાં મદદ મળી.

COP26 ગ્લાસગો સમિટ
ગ્લાસગોમાં યુનાઇટેડ નેશન્સ સીઓપી26 ના વાર્ષિક પરિષદમાં વિશ્વના નેતાઓને સંબોધિત કરતી વખતે, ભારતના માનનીય પ્રધાનમંત્રીએ આબોહવા પરિવર્તનનો સામનો કરવા માટે ભારતની પાંચ પ્રતિબદ્ધતાઓ સૂચિબદ્ધ કરી હતી. જાહેરાતો હતી:

• ભારત વર્ષ 2070 સુધીમાં નેટ ઝીરો એમિશનનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરશે. 
• 2030 સુધીમાં, ભારત નવીનીકરણીય સ્રોતોમાંથી તેની ઉર્જા આવશ્યકતાઓમાંથી 50 ટકાની પૂર્તિ કરશે. 
• ભારત એક અબજ ટન સુધીમાં કુલ અનુમાનિત કાર્બન ઉત્સર્જનને 2030 સુધીમાં ઘટાડશે.
  
• ભારત તેની બિન-જીવાશ્મ ઉર્જા ક્ષમતાને 2030 ના અંત સુધીમાં 500 જીડબ્લ્યુમાં લઈ જશે. 
• દેશ 2030 સુધીમાં 45% કરતાં વધુ કાર્બનની તીવ્રતાને ઘટાડશે. 

ક્લાઇમેટ ટેક અને ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સ
ક્લાઇમેટ ટેક એક ઉકેલ છે જેમાં આબોહવા પરિવર્તનનો સામનો કરવા માટે નવા અને વ્યવહાર્ય ઉકેલો પ્રદાન કરવાનો સમાવેશ થાય છે. આબોહવા ટેકમાં ગ્રીનહાઉસ ગેસના ઉત્સર્જનને ઘટાડવાની અને હાલની ટેક્નોલોજીઓને પર્યાવરણ-અનુકુળ વિકલ્પો પ્રદાન કરવાની રીતો શામેલ છે.

આર્થિક સર્વેક્ષણ 2021-22 મુજબ, ભારત વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ છે, એકંદર વિકાસ કેવી રીતે સમગ્ર રીતે થઈ છે તેના સંદર્ભમાં, ભારતમાં સ્ટાર્ટઅપ્સ 56 થી વધુ ઉદ્યોગો ફેલાવ્યા છે, જેમાં ટોચની 5 આઇટી સેવાઓ, સ્વાસ્થ્ય કાળજી અને જીવ વિજ્ઞાન, વ્યાવસાયિક અને વ્યવસાયિક સેવાઓ, શિક્ષણ અને કૃષિ છે. [સ્ત્રોત] આબોહવા ટેક આ સૂચિમાં નવીનતમ ઉમેરોમાંથી એક છે, કારણ કે કેટલાક સ્ટાર્ટઅપ્સ ઉભરી આવ્યા છે જે ભારતના આબોહવા સંકટ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે.   

વર્તમાન પરિસ્થિતિ 
આબોહવા પરિવર્તન વિશે વધુ જાગૃત થઈ રહ્યા હોવાથી, ભારત સરકારે પણ આબોહવા સંકટમાં તેનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. પક્ષોની પરિષદ (સીઓપી26) ના 26 મા સત્ર પર, ભારતએ પાંચ નેક્ટર તત્વો (પંચમૃત) ને તેની આબોહવા ક્રિયા તરીકે પ્રસ્તુત કર્યા હતા:

• 2030 સુધીમાં નૉન-ફૉસિલ ઊર્જા ક્ષમતાના 500 ગ્રામ સુધી પહોંચો.  
• 2030 સુધીમાં નવીનીકરણીય ઉર્જામાંથી ભારતની ઉર્જા આવશ્યકતાઓમાંથી પચાસ ટકા ઉત્પન્ન કરો. 
• હવેથી એક અબજ ટન દ્વારા કુલ અનુમાનિત કાર્બન ઉત્સર્જનને ઘટાડીને 2030 સુધી ઘટાડો.
• 2005 થી વધુ સ્તરના 2030 સુધીમાં અર્થવ્યવસ્થાની કાર્બન તીવ્રતાને 45 ટકા સુધી ઘટાડો.
• 2070 સુધીમાં નેટ ઝીરો એમિશનનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરો.

આબોહવા પરિવર્તનનો સામનો કરવા માટે સરકારે પહેલેથી જ યોગ્ય દિશામાં જરૂરી પગલાં લેવાનું શરૂ કર્યું છે. પરિણામે, આબોહવા-ટેક ક્ષેત્રમાં મોટી વૃદ્ધિનો અનુભવ થઈ રહ્યો છે. 

પ્રભાવ 
આજે, ઘણા રોકાણકારો (એન્જલ રોકાણકારો અને સાહસ મૂડીવાદીઓ બંને) એવી કંપનીઓ સાથે વ્યવસાય કરવાનું પસંદ કરે છે જે ગ્રહને મૂલ્યવાન બનાવે છે અને ચાલુ આબોહવા સંકટને સરળ બનાવવા માટે ઉકેલો પ્રદાન કરે છે. જોકે પૂરતા આકર્ષણ અને રોકાણકારોને આકર્ષિત કરવા માટે ઘણું પ્રયત્ન કરે છે, પરંતુ આબોહવા ટેક સ્ટાર્ટઅપ્સ પાસે તેમની સાથે સ્પષ્ટ ફાયદા છે. આ કારણ છે કે તેઓ અન્યોની તુલનામાં રોકાણકારોને વધુ સારા વિકલ્પ તરીકે દેખાય છે.  

સામાન્ય રીતે, રોકાણકારો તેમના પૈસાને સંભવિત વાગ્દાન કરતા વિચારોમાં મૂકવાનું પસંદ કરે છે અને વાસ્તવિક વિશ્વની કેટલીક સૌથી સામાન્ય સમસ્યાઓને અસરકારક રીતે સંબોધિત કરી શકે છે. આબોહવા-ટેક ડોમેન માત્ર યોગ્ય છે, જેમાં ઘણી તકો છે. અને આ સ્ટાર્ટઅપ્સનું ધ્યાન પર્યાવરણ પર છે, જે એક વધુ છે!  

જો તમે ક્લાઇમેટ-ટેક સ્ટાર્ટઅપ ચલાવી રહ્યા છો, તો તમારે આજે જ સ્ટાર્ટઅપ ઇન્ડિયા વેબસાઇટની મુલાકાત લેવી જોઈએ જેથી કર મુક્તિથી લઈને તકો પ્રદર્શિત કરી શકાય. સ્ટાર્ટઅપ ઇન્ડિયા એ એક રાષ્ટ્રવ્યાપી પ્લેટફોર્મ છે જેમાં તમે જ્ઞાન શેર કરવા અને તમારા વ્યવસાયના સ્કેલમાં મદદ કરવાની તકો શોધવા માટે ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો અને અન્ય સ્ટાર્ટઅપ સ્થાપકો સાથે જોડાઈ શકો છો.