नईं सोच ऐं धंधो

1 आई पी आर

इंटलेक्चुअल प्रापरटी राईटस (आई पी आर ) नईं अनोखी सोच लाई अहम थिंदा आहे. इहो बुनियाद आङे कहिं बि जाणि ते आधारित अर्थवेवस्था जी. इहो मेलु आहे - इजातपणो ऐं हक जो. इहो गसी वेंदो आहे अर्तवेवस्था जे समुरे विभागन में ऐं वधिंदड तोर थिऐ पयो जरुरी कारोबार में रिसायप जी पक करण करण वास्ते. आई पी आर जो किर्दार जो मकस्द आहे त इजात कंदड जो कानुनी हकु सोघो करे ऐं खेनि सोघो करे संदुनि इजातनि जे गैर-कानुनी इस्तमाल करण खां ऐं इन रित रोके चकर जे बि॒हर-इजात खां.

आई पी आर जा जुदा जुदा औजारअ जो कि अनोखी सोच खे सोघो तकण लाई इस्तमाल थिंदा आहिनि सो आहिनि:-

  • Copyright: is concerned with protection of creative works that are musical, literary, artistic, lectures, plays, art reproductions, models, photographs, computer software, etc.
  • Patent: pertains to pragmatic innovations and aims to protect inventions that are novel, non-obvious and useful.
  • Trademark: is related to commercial symbols and concern to protect distinctive marks such as words/signs including personal names, letters, numerals, figurative elements (logos); devices; visually perceptible two or three dimensional signs/shapes or their combinations; audible signs (sound marks) e.g. the cry of an animal or laughing sound of a baby; olfactory marks (smell marks), use of certain fragrance.
  • Industrial Designs: protects novel nonfunctional features of shape, configuration, pattern, ornamentation or composition of lines or colours, applied to any article either two or three dimensional or in both forms by any industrial process or means whether manual, mechanical or chemical, separate or combined which in the finished article appeal to and are judged solely by the eye.
  • Geographical Indications (GI): are defined as that aspect of industrial property, which refers to the country or to a place of origin of that product. Typically, such a name conveys an assurance of quality and distinctiveness of the product, which is essentially attributable to the fact of its origin in that defined geographical locality, region or country.

इंटलेचुअल प्रापर्टी राईट्स हमेशा इलाकाणा थिंदा आहिनि. ग्राब्लाईजेशन ऐं तकनीक जी तकडी फकरण वधायो आगे जरुरत ईंटलेकचुअल प्रापर्टी राईट जी. 

2 आई पी आर कानुन ऐं नियमअ

बारत डब्लु टी ओ जो अडा॒आंदड भाती आहे ऐं मंजुरी डि॒ञी अथईं हिन समझौते खे वेपार सां लागापो रखिंदड इंटलेचुअल प्रोपरटी राईजट (टी आर आई पी ऐस) ते. समझौते तहत, भारत सुधा समुरा भाती मुल्कनि के ग॒ड॒जी मञियलु नियम ऐं पैमाना मञिंदा हिक महदूद वक्त जे अर्से में. इन रित , भारत तरतीब कई आहे हिक इंटलेकचुअल प्रापर्टी राईट (आई पी आर) संसथा, जो कि डब्लु टी ओ स्तर जी वाजिबी तोर अडा॒यलु आहे हर स्तरनि ते भाले आईनी, संसथाई या कानुनी छोन हुजे.

सरकार हथ में खयो आहे वयापक अवाईले-कदमनि जो हिकु दस्तो इंटेलेचुअल प्रापर्टी बंदोबस्त मुल्क में संदुनि सरकीबकारी अहमियत खे समझिंदे. The Controller General of Patents, Designs and Trade Marks (CGPDTM) under DIPP is nodal authority that administers all matters relating to patents, designs, trademarks and geographical indications and also directs and supervises the functioning of :-

  1. पेटेंट आफिस (जिडाईन अंग जे साणु )
  2. पेटेंट जाणि सरिशतो (पी आई ऐस)
  3. द ट्रेड मार्क रेजिस्ट्री (टी ऐम आर) ऐं
  4. द ज्रोग्राफिकल इंडिकेशन केजिस्ट्री (जी आई आर)

इन खां धार , हिक 'कापीराईट दफतर ' तरतीब कयो वयो आहे तालिमी विभाग इंसानी वसिले ऴाधारपणे वजिरात में, कापीराईट पंजीकरण ऐं सदुनि वेझडायप हकनि सुधयूं समुरियूंनि सहुलितियूं.

जेसिताईं मसला इंटीग्रेटेड सर्किट जे डिजाईन सां लागापो था रखिनिस जाणि तकनीक वजिरात जे हेटि जाणि तकनीक विभाग मुल संसथा आहे. जड॒हिं त, वण विभिनता सां लागापो रकिंदड नितीयूंनि जी गा॒ल्हि थी अचे त पोख वजिरात संबारिंदी आहे 'वण विभिनता जी सोघायप ऐं हारीयूंनि हक अख्तियारी'.

कानुन साजी /कानुन भारत में आई पी आर जी निगरानी कंदड आहिनि: -

क. वेपारी निशानी कानुन , 1999

ख. सामान जी ज्रोग्राफाकल इंडिकोटर (पजिंकरण ऐं तहफूज ) कानुन 1999

ग. डिजाईन कानुन, 2000

ड. पेटेंट कानुन 1970 एं संदुनि इंदड सुधार 2002 ऐं 2005 में

ङ. भारतीय कापीराईट कानुन, 1957 ऐं संदुसि सुधार कापीराईट (सुधार) कानुन, 1999

च. सेमिकंडक्टर इंटिग्रेटेड सर्किट लेआउट डिजाईन कामुन 2000

च. सेमिकंडक्टर इंटिग्रेटेड सर्किट लेआउट डिजाईन कानुन 2000

3 ट्रीपस

इंटलेचुअल प्रोपरटी राईट्स जो धंधे सां लागापो रखिंदड मसलन ते समिझोतो (टी आई आई पी ऐस). इन सभिनि खां अग॒वाटि कानुन आंदा इंटलेचुअल प्रापरटी सां लागापो रकिंदड कानुन आंदा अतराष्ट्रीय वेपारी सरिशते में. हिउ समिझोतो सुसायूं आहिनि विछोटयूं जो मोजुद हयूं सोघायप ऐं लागुपणे में इंटलेचुअल प्रापर्टी साईट्स (आई पी आई आस)में दुनिया भर में खेनि हिक साग॒यो घटि में घटि अंतराष्ट्रीय स्तर ते मञियलु वेपारी सिधंतनि हेठि. भाती मुल्कनि खे खपे थो त हिन सिंधांतनि खे मञनि पक कयलु महदुद वक्त में ऐं हिमिताईनि असरदार सोघायप आई पी आर अनि जो अंतराष्ट्रीय वेपार में फडा॒ई ऐं रुकावटयूं घटाअण लाई.