1 भारतातील स्टार्ट-अप इकोसिस्टीम : काही तथ्ये

भारतात जगातील 3rd सर्वात मोठी स्टार्ट-अप इकोसिस्टीम; 12-15% च्या सातत्यपूर्ण वार्षिक वाढीची वार्षिक वृद्धी असल्याची अपेक्षा आहे

भारतात 2018 मध्ये 50,000 च्या जवळपास स्टार्ट-अप होते. यामध्ये 8,900 - 9,300 तंत्रज्ञान आधारित स्टार्ट-अप आहे. 1300 नवीन स्टार्ट-अप 2019 मध्ये निर्माण करण्यात आले. म्हणजेच प्रत्येक दिवसाला 2-3 स्टार्ट-अप अस्तित्वात आले.

 

2 स्टार्ट-अप इकोसिस्टीम मधील विकासाचे निर्देशक
  • स्टार्ट-अप इकोसिस्टिममध्ये विकासाची गती 2018 मध्ये 15% वर्ष-दर-वर्षाची वृद्धी झाली आहे. तसेच इनक्यूबेटर आणि ॲक्सलरेटरमध्ये 11% पर्यंत वृद्धी झाली आहे
  • विशेषकरुन महिला उद्योजिकांची संख्या 14% आहे. गेल्या दोन वर्षातील अनुक्रमे 10% आणि11% पेक्षा अधिक आहे.
  • देशात स्टार्ट-अपने वर्षभरात अंदाजित 40,000 नवीन नोकऱ्या निर्माण केल्या आहेत. ज्यामुळे स्टार्ट-अपमधील एकूण नोकऱ्यांची आकडेवारी 1.6-1.7 लाखांपर्यंत पोहोचली आहे
  • 2019 स्टार्ट-अप जीनोम प्रोजेक्ट रँकिंगमध्ये जगभरातील 20 अग्रणी स्टार्ट-अप शहरांमध्ये बंगळुरू शहराला सूचीबद्ध केले आहे. तसेच सर्वाधिक वेगाने विकसित होणाऱ्या पाच शहरांमध्ये समावेशित करण्यात आले आहे
3 2019 मध्ये भारतीय स्टार्ट-अप्सद्वारे वित्तसंकलन
भारतीय स्टार्ट-अप्स जागतिक आणि स्थानिक निधी मार्फत गुंतवणूक मिळविण्यात यशस्वी झाले. शीर्ष 15 डीलचे प्रमाण एकूण डील मूल्यच्या 40% आहे. याचाच अर्थ अधिकाधिक फंडांनी डील प्रमाणापेक्षा डीलच्या गुणवत्तेला प्राधान्य दिले आहे.
 
भारतातील खासगी इक्विटी डीलचे प्रमाण सलग दुसऱ्या वर्षी वाढले आहे आणि सरासरी डीलचा आकार मागील वर्षापेक्षा थोडा कमी झाला, तर 2018 मध्ये एकूण $26.3 अब्ज मूल्य मागील दशकातील दुसर्‍या क्रमांकावर होते. मागील वर्षापेक्षा $50 दशलक्षपेक्षा अधिक डीलची संख्या वाढली.
 
4 स्टार्ट-अप इकोसिस्टीमचे चालक

कॉर्पोरेट कनेक्ट

उद्योगांना स्टार्ट-अप्सच्या क्रांतिकारी संभाव्यतेची जाणीव होत आहे आणि त्यामुळे ते त्यामध्ये भागीदारी / गुंतवणूक करीत आहेत. कॉर्पोरेट सहाय्याची उदाहरणे:

  • स्टार्ट-अप इंडिया सोबत भागीदारीमध्ये फेसबुकने निवडलेल्या टॉप-5 स्टार्ट-अप मधील प्रत्येकाला $50,000 रोख अनुदान दिले आहे
  • गोल्डमन सॅक्सने 10000 वुमेन या कार्यक्रमाअंतर्गत जगभरातील महिला उद्योजकांना व्यवसाय आणि मॅनेजमेंटचे शिक्षण, मार्गदर्शन आणि नेटवर्किंग तसेच भांडवलाची उपलब्धता करुन दिली जाते. 
  • मायक्रोसॉफ्ट व्हेंचर्स ॲक्सलरेटर कार्यक्रमाअंतर्गत भारतामध्ये नुकतीच 16 स्टार्ट-अपची निवड केली आहे

सरकारी सहाय्य

भारत सरकार मूल्य साखळीमध्ये विघटनकारी संशोधकांसह काम करण्याचे मूल्य समजत आहे आणि सार्वजनिक सेवा वितरण सुधारण्यासाठी त्यांच्या कल्पनांचा वापर करून त्यांचे मूल्य समजत आहे.

  • पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभागाने स्टार्ट-अप इंडियाच्या सहयोगाने 10 लाख रुपयांच्या पुरस्काराने 5 कॅटेगरीतील टॉप स्टार्ट-अपना सन्मानित करण्याचे मोठे आव्हान स्विकारले आहे. 
  • भारतातील लघु उद्योग विकास बँकेने विकासासाठी विद्यमान लघु आणि मध्यम व्यवसायांना सहाय्य प्रदान करण्यासाठी योजना सुरू केली आहे
  • देशातील 26 पेक्षा अधिक राज्यांत स्टार्ट-अप धोरणे अस्तित्वात आहेत