DPIIT अभिज्ञानं

स्टार्टअप इण्डिया-उपक्रमस्य अन्तर्गतं पात्रकम्पनयः करलाभानां, सुलभतया अनुपालनस्य, आईपीआर-द्रुत-परीक्षणस्य, इत्यादीनां च समूहं प्राप्तुं डीपीआईआईटी-द्वारा स्टार्टअप-रूपेण मान्यतां प्राप्तुं शक्नुवन्ति. योग्यता तथा लाभानां विषये अधः इतोऽपि पठन्तु.

मान्यतां प्राप्नुवन्तु
किं भवतां संस्था स्टार्त्प् वा?

DPIIT स्टार्टप् मान्यतायाः कृते योग्यं इति परिगणनाय भवतां संस्था अवश्यं एतं मानदण्डं अनुसरेत्.

रजिस्टर् इति करणं किमर्थम् ?

DPIIT द्वारा मानित स्टार्टप्स् एतान् लाभान् स्टार्टप् इन्डिया इति उपक्रमस्य अधीने प्राप्तुं शक्नुवन्ति

1 A. लक्ष्यम्

स्टार्टप्स् इत्येषां उपरि नियामक भारस्य न्यूनीकरनाय, तद्वारा तेषां मूल व्यवसायस्य उपरि तेषां दृष्टेः स्थापनाय अपि च अनुपालन व्ययानाम् न्यूनीकरणाय च.

2 B. लाभाः
  • स्टार्टअप-संस्थाः सरल-अनलाईन-प्रक्रियायाः माध्यमेन ६ श्रम-कायदानानां ३ पर्यावरण-कायदानानां च अनुपालनस्य स्वयमेव प्रमाणीकरणं कर्तुं शक्नुवन्ति.
  • श्रमकायदानानां सन्दर्भे ५ वर्षपर्यन्तं निरीक्षणं न भविष्यति. स्टार्टअप्सस्य निरीक्षणं केवलं उल्लङ्घनस्य विश्वसनीयं सत्यापनीयं च शिकायतां प्राप्ते एव भवितुं शक्यते, यत् लिखितरूपेण दाखिलं भवति तथा च निरीक्षणाधिकारिणः न्यूनातिन्यूनम् एकेन स्तरस्य वरिष्ठेन अनुमोदितं भवति.
  • पर्यावरणकायदानानां सन्दर्भे ये स्टार्टअप्सः ‘श्वेतवर्गे’ (यथा केन्द्रीयप्रदूषणनियन्त्रणमण्डलेन (CPCB) परिभाषितं) अन्तर्भवन्ति, ते स्वयमेव अनुपालनस्य प्रमाणीकरणं कर्तुं समर्थाः भविष्यन्ति, तथा च एतादृशेषु प्रकरणेषु केवलं यादृच्छिकपरीक्षाः एव क्रियन्ते स्म.

 

श्रम विधयः:

 

  • भवन एवं अन्य निर्माण श्रमिक (रोजगार नियमन सेवा शर्तें) अधिनियम, 1996
  • अंतर-राज्य प्रवासी कर्मकारिनः (जीविका एवं वृत्ति विनिमयम्) अधिनियमम् 1979
  • ग्रेच्युटी भुगतान अधिनियमः, 1972
  • अनुबंध श्रम (विनियमन तथा उन्मूलन) अधिनियमः, 1970
  • कर्मचारी भविष्य निधिः तथा प्रकीर्ण उपबन्ध अधिनियमः, 1952
  • कर्मचारी राज्य भीमा अधिनियमः, 1948

 

पर्यावरण विधयः:

 

  • जल (प्रदूषणनिवारणं नियन्त्रणं च) अधिनियमः, १९७४
  • जल (प्रदूषणस्य निवारणं नियन्त्रणं च) सेस संशोधन अधिनियमः, २००३
  • वायु (प्रदुषण निवारण & नियन्त्रण) अधिनियमः, 1981
3 C. योग्यता

DPIIT मानित स्टार्टप्स् ये समामेलनात् 10 वर्षाभ्यन्तेरे सन्ति. DPIIT मान्यतायै आवेदनं कर्तुं अधः “Get Recognised” इति क्लिक् कुर्वन्तु.

4 D. रजिस्ट्रेशन् इति प्रक्रिया
1 A. लक्ष्यम्

नवाचारः एव स्टार्टप्स् कृते मूलाधारः. यथा पेटेंट् इति नवाचारात्मक आलोचनानां परिरक्षणाय एकः मार्गः भवति यत् भवतां संस्थां स्पर्धायां अग्रे नयति, तथैव भवतां प्रोडक्ट् अथवा प्रक्रियायाः अपि पेटेंट् नाटकीयतया तस्याः मूल्यं तथा च भवतां सम्थायाः अपि मूल्यं वर्धयति.

 

तथापि, पेटेंट् कृते पूरणस्य चरित्रं यदि पश्यामः तर्हि इदं सर्वदा अधिक मूल्यवत् तथा समयस्वीकारि प्रक्रिया अस्ति यत् अनेक स्टार्टप्स् कृते प्राप्तुं अशक्यं अस्ति.

 

अत्र लक्ष्यं भवति पेटेंट् प्राप्तौ स्टार्टप् कृते व्ययं तथा समयं च न्यूनं कर्तुं, तेषां नवाचाराणां परिरक्षणे तेषां वित्तस्य न्यूनीकरणं तथा च अग्रे अपि नवाचारस्य अनुसरणाय तेषां प्रोत्साहनम्.

2 B. लाभाः
  • स्टार्टअप पेटन्ट् अनुप्रयोगानाम् द्रुत-निरीक्षणम्: स्टार्टअप-संस्थाभिः दाखिलानां पेटन्ट-अनुरोधानाम् परीक्षणार्थं द्रुतगतिः भविष्यति येन तेषां मूल्यं शीघ्रमेव साकारं कर्तुं शक्यते.
  • IP आवेदनपत्राणां दाखिलीकरणे सहायतार्थं सुगमकर्तानां प्यानलः: योजनायाः प्रभावी कार्यान्वयनार्थं “सुविधाकर्तानां” प्यानलस्य पेटन्ट-डिजाइन-व्यापारचिह्न-महानियन्त्रकेन (CGPDTM) व्याप्तिः भविष्यति, यः तेषां आचरणं कार्याणि च नियन्त्रयिष्यति. सुविधाकाराः विभिन्नेषु बौद्धिकसम्पत्त्याः सामान्यपरामर्शप्रदानस्य दायित्वं धारयिष्यन्ति तथा च अन्यदेशेषु बौद्धिकसम्पत्त्याः रक्षणस्य प्रचारस्य च सूचनां दातुं शक्नुवन्ति.
  • सुविधाव्ययम् वहितुं सर्वकारः: अस्याः योजनायाः अन्तर्गतं केन्द्रसर्वकारः यत्किमपि संख्यायां पेटन्ट-व्यापारचिह्नं वा डिजाइनं वा यत्किमपि स्टार्टअपं दाखिलं कर्तुं शक्नोति तस्य कृते सुगमकर्तानां सम्पूर्णशुल्कं वहति, तथा च स्टार्टअप-संस्थाः केवलं देयवैधानिकशुल्कस्य व्ययम् एव वहन्ति.
  • आवेदन दाखिलीकरणे छूट: अन्येषां कम्पनीनां विरुद्धं पेटन्ट्-दाखिलीकरणे स्टार्टअप-संस्थाभ्यः ८०% छूटः प्रदत्तः भविष्यति. एतेन तेषां महत्त्वपूर्णेषु गठनात्मकेषु वर्षेषु व्ययस्य न्यूनीकरणे सहायता भविष्यति
3 C. योग्यता

स्टार्टप् अवश्यं DPIIT मानितं स्यात्. DPIIT मान्यतायाः कृते आवेदयितुं, अधः "मान्यतां प्राप्नुवन्तु" इत्यस्य उपरि क्लिक् करोतु.

4 D. रजिस्ट्रेशन् प्रक्रिया & लेख्याः

भवद्भिः समुचितस्य फेसिलिटेटर् समीपे उपगन्तव्यं - भवतां इष्टस्य विभागस्य आधारेण तथा च फेसिलिटेटर् इत्यस्य अधिकारक्षेत्रस्य आधारेण - प्रक्रियायाः एतेद्दिना पर्यन्तं समाचारस्य प्राप्त्यर्थं अपि च पेटेंट् कृते आवश्यक लेख्यानां कृते उत ट्रेड्मार्क् आवेदनस्य कृते वा.

व्यापारचिह्नसुविधाकर्ता तथा पेटन्टसुविधाकर्ता इत्येतयोः सूचीं प्राप्तुं अत्र क्लिक् कुर्वन्तु.

 

5 E. अभियोगानां समाधानम्

यदि किमपि प्रश्नं वा स्पष्टीकरणं वा आवश्यकं भवति,कृपया माध्यमेन अस्मान् प्रति सम्पर्कं कुर्वन्तु contact us पेज.

2 B. लाभाः

पात्र-स्टार्टअप-संस्थाः निगमनात् परं प्रथमदशवर्षेभ्यः क्रमशः ३ वित्तीयवर्षेभ्यः आयकरं दातुं मुक्ताः भवितुम् अर्हन्ति. क्लिक् कुर्वन्तु अत्र आयकरमुक्तिविवरणस्य रूपरेखां कृत्वा मूलनीतिसूचनायाः कृते.

3 C. योग्यता
  • संस्था अवश्यं DPIIT द्वारा मानित स्टार्टप् स्यात्
  • केवलं प्रैवेट् लिमिटेड् कम्पेनीस् अथवा परिमित देयता भागस्वाम्याः एव विभागः 80IAC इत्यस्य अधीने करस्य परिहाराय योग्याः
  • स्टार्टप् इत्यस्य समामेलनम् अवश्यं 1st एप्रिल, 2016 अनन्तरं स्यात्
4 D. रजिस्ट्रेशन् प्रक्रिया & लेख्याः
रजिस्ट्रेशन् प्रक्रिया
  1. स्टार्टप् इन्डिया पोर्टल् मध्ते रजिस्टर् करोतु. रजिस्टर् कर्तुं अत्र क्लिक् करोतु
  2. रजिस्ट्रेशन् अनन्तरं, DPIIT (इण्डस्ट्रियल् पॉलिसी तथा प्रमोशन् विभागः) मान्यतायाः कृते आवेदनं करोतु. मान्यतायाः कृते अत्र क्लिक् करोतु
  3. विभागः 80 IAC परिहार आवेदन प्रपत्रस्य एक्सेस् अत्र अस्ति
  4. सर्वान् अपि विस्तारान् पूरयतु तेन सह अधः उक्त लेख्यानां अप्लोड् कृत्वा आवेदन प्रपत्रम् समर्पयतु

 

रजिस्ट्रेशन् लेख्याः

  • मेमोरण्डम् आफ् असोसियेषन फर् Pvt. Ltd. / LLP लेख्यप्रमाणम्
  • समितेः निर्णयः (यदि अस्ति)
  • स्टार्तप् इत्यस्य गत वैत्त वर्षाणां त्रयस्य वार्षिक गणाङ्काः
  • गत वैत्त वर्ष त्रयस्य आयकरस्य रिटर्न्स्
5 E. आवेसनस्य अनन्तरा प्रक्रिया

भवतः आवेदनस्य स्थितिं ज्ञातुं स्टार्टप् इन्डिया पोर्टल् इत्यस्मिन् डाश्बोर्ड् मध्ते पश्यन्तु. भवतां लागिन् अनन्तरं पत्रस्य उपरि दक्षिण भागे इदं दृश्यते.

 

यदि किमपि प्रश्नं वा स्पष्टीकरणं वा आवश्यकं भवति,कृपया माध्यमेन अस्मान् प्रति सम्पर्कं कुर्वन्तु contact us पेज.

2 B. लाभाः
  • आयकर अधिनियमस्य विभागः 56(2)(VIIB) इत्यस्य अधीने परिहारः
  • योग्य स्टार्टप्स् येषां नेट् वर्त् INR 100 कोटि अपेक्षया अधिकं अस्ति अथवा टर्न्ओवर् INR 250 कोटि अस्ति, तेषु लिस्टेड् कम्पेनीस् इत्येषां द्वारा क्रियमानाः निवेशानां आयकर अधिनियमस्य विभागः 56 (2) VIIB अधीने परिहारः भवति
  • योग्य स्टार्टप्स् मध्ये विश्वस्त निवेशकैः, नान्-रेसिडेंट्स् द्वारा, AIFs (केटगरी I), & लिस्टेड् कम्पेनीस् येषां नेट् वर्त् 100कोटि अपेक्षया अधिकं अथवा टर्न्ओवर् INR 250 कोटि अपेक्षया अधिकं वर्तते तैः क्रियमाणाः निवेशाः, आयकर अधिनियमस्य विभागः 56(2)(VIIB) अधीने परिहृताः स्युः
  • योग्य स्टार्टप्स् द्वारा प्राप्तस्य शेयर्स् इत्येषां अवेक्षणं, समष्टि परिमितिः INR 25 कोटि पर्यन्तं परिहृतं स्यात्
3 C. योग्यता
  • अवश्यं प्रैवेट् लिमिटेड् कम्पेनी स्यात्
  • अवश्यं DPIIT द्वारा मानितं स्टार्टप् स्यात्. DPIIT मान्यतां प्राप्तुं, अधः "मान्यतां प्राप्नुवन्तु" इत्यस्य उपरि क्लिक् करोतु.
  • निर्दिष्ट एसेट् कक्षासु न निवेशनम्
  • स्टार्टप् द्वारा निवेशाः अचल संपत्तिषु, वाहन यन्त्राएशु INR 10 लक्षेभ्यः अधिकं, ऋणाः तथा अग्तिमधनानि, इतर संस्थासु मूलधन प्रदानं इत्येषु भवितुं न अर्हन्ति, परन्तु सामान्य व्यवसाय निमित्तं भवितुं अर्हन्ति

 

4 D. रजिस्ट्रेशन् इति प्रक्रिया
  1.  Startup India Portal इत्यत्र स्वस्य Startup profile रजिस्ट्रेशनं कुर्वन्तु. क्लिक् कुर्वन्तु अत्र to Register इति.
  2.  DPIIT मान्यतां प्राप्नोतु. क्रमाणां विषये इतोऽपि ज्ञातुं, अधः "मान्यतां प्राप्नोतु" इत्यस्य उपरि क्लिक् करोतु.
  3.  अप धारा 56 छूट आवेदनपत्रं अत्र दाखिलं कुर्वन्तु.
  4.  डिक्लरेशन् समर्पणानन्तरं 72 घण्टासु भवन्तः CBDT तः एकं ईमैल् प्राप्नुयुः.
1 A. लक्ष्याणि
  • उद्यमीनां मूलधनं तथा साधनसंपत्तिं च अधिक लाभदायक स्थलेषु शीघ्रं परिवर्तनाय अवकाश कल्पनम् संलक्ष्य, स्टार्टप्स् कृते तेषां व्यवहाराणां पिधानाय अथवा समापनाय सुलभं कर्तुम्.
  • यदि व्यवसायः नष्टः तर्हि तादृश परिस्थितिषु अत्यन्तं सङ्क्लिश्ट तथा दीर्घ निष्क्रमण प्रक्रियायां मूलधनस्य निरवधिकतया स्थगनं इति आन्दोलनं विना उद्यमिनः नूतन तथा नवाचारात्मक चिन्तनम् कुर्युः इति प्रोत्साहनाय.
2 B. लाभाः
  • इन्साल्वेन्सी अण्ड् बैङ्क्रप्सी कोड् , 2016, अनुसारेण ये स्टार्टप्स् साधारण ऋण व्यूहैः वर्तन्ते, अथवा ये केचन आय सम्बन्धित मानदण्डं अनुसरन्ति, ते इन्साल्वेन्सी कृते आवेदन करणस्य 90 दिनेषु एव क्षतिं कर्तुं शक्नुवन्ति.
  • स्टार्टप् कृते एकः इन्साल्वेन्सी अधिकारी नियुक्तः स्यात्, यः तदनन्तरकाले संस्थायाः अधिकारी भविष्यति (प्रयोजकाः तथा प्रबन्धनम् इतः परं संस्थां न चालयन्ति) अपि च सम्पत्तीनां सिद्धिः तथा उत्तमर्णानां कृते प्रदानं च नियुक्तेः षट् मासेषु एव करिष्यति.
  • इन्साल्वेन्सी अधिकारिणः नियुक्तेः अनन्तरं, लिक्विडेशन् इति यः करोति सः एव व्यवसायस्य झटिति पिधानाय, सम्पत्तीनां विक्रयणाय तथा IBC इत्यस्मिन् उक्त रीत्या वितरण वातर् फाल् इति नियमस्य अनुसारेण उत्तमर्णानां धन प्रदानाय च दायित्वं स्वीकुर्यात्. इयं प्रक्रिया परिमित देयता इत्यस्य विचारस्य परिगणनं करोति.

*मापदण्डाः प्राप्यन्ते अत्र

1 A. लक्ष्यम्

सार्वजनिक-क्रयणं, तस्य प्रक्रियां च सन्दर्भितं कर्तुं शक्नोति, येन सर्वकारः, राज्यस्य स्वामित्वयुक्त-उद्यमाः च निज-क्षेत्रेभ्यः वस्तूनां, सेवानां च क्रयणं कुर्वन्ति. सर्वकार सङ्घटनानि समुचितां व्यय शक्तिं वहन्ति तथा स्टार्टप्स् कृते बृहत् विपणाय प्रतिनिधित्वं वहन्ति च.

 

अस्य लक्ष्यं भवति स्टार्टप्स् कृते सार्वजनिक सम्भार प्रक्रियायां भागग्रहणे सौलभ्यस्य कल्पनं तथा च तेषां उत्पादानां कृते अन्यस्यैकस्य समर्थस्य विपणस्य एक्सेस् परिकल्पनम्.

2 B. लाभाः
  • सरकारी ई-बाजारस्थाने स्वस्य उत्पादस्य सूचीकरणस्य अवसरः: सरकारी ई मार्केटप्लेस् (GeM) एकः ऑनलाइन क्रयणमञ्चः अस्ति तथा च सर्वकारीयविभागानाम् उत्पादानाम् सेवानां च क्रयणार्थं बृहत्तमः मार्केटप्लेसः अस्ति. DPIIT मान्यताप्राप्ताः स्टार्टअपाः GeM इत्यत्र विक्रेतारूपेण पञ्जीकरणं कर्तुं शक्नुवन्ति तथा च स्वस्य उत्पादानाम् सेवानां च विक्रयं प्रत्यक्षतया सर्वकारीयसंस्थाभ्यः कर्तुं शक्नुवन्ति. स्टार्टअप-संस्थानां कृते सर्वकारेण सह परीक्षण-आदेशेषु कार्यं कर्तुं एषः महान् अवसरः अस्ति.
  • पूर्वानुभवात्/कारोबारात् छूटः: स्टार्टअप-प्रवर्धनार्थं, सर्वकारः विनिर्माणक्षेत्रे स्टार्टअप-संस्थां “पूर्वानुभव/ कारोबार” इति मापदण्डात् मुक्तं करिष्यति, यत्र उक्तगुणवत्तामानकेषु अथवा तकनीकीमापदण्डेषु किमपि सम्झौतां विना. स्टार्टअप्स इत्यनेन आवश्यकतानुसारं परियोजनां निष्पादयितुं आवश्यकक्षमता अपि प्रदर्शयितुं भविष्यति तथा च भारते स्वकीया निर्माणसुविधा भवितुमर्हति. सूचनां द्रष्टुं अत्र क्लिक् कुर्वन्तु
  • ईएमडी छूट: डीपीआईआईटी मान्यताप्राप्ताः स्टार्टअप्सः सरकारीनिविदां पूरयन्ते सति अर्नेस्ट मनी डिपॉजिट् (EMD) अथवा बोलीसुरक्षां दातुं मुक्ताः सन्ति. सूचनां द्रष्टुं अत्र क्लिक् कुर्वन्तु
3 C. योग्यता

उद्योग संवर्धन तथा आन्तरिक व्यापार विभागस्य अधीने स्टार्टप्स् मान्यतां अवश्यं प्राप्नुयुः. इतोऽपि पठितुं अत्र क्लिक् करोतु

5 E. अभियोगानां समाधानम्

यदि किमपि प्रश्नं वा स्पष्टीकरणं वा आवश्यकं भवति,कृपया माध्यमेन अस्मान् प्रति सम्पर्कं कुर्वन्तु contact us पेज.

उपयोगकारी लिङ्क्स्

स्टार्टप् इन्डिया स्कीम् विषये नूतन समाचारस्य एक्सेस् तथा DPIIT मान्यतां अत्र प्राप्नुवन्तु